Australia - ludność i gospodarka

Australia (7,7 mln km²) jest krajem o największej liczbie ludności w regionie Oceanii (ponad 25 milionów mieszkańców), jednak cechuje się niską gęstością zaludnienia (zaledwie 3,2 os./km²). Ten kraj „na krańcu świata” stale przyciąga jednak imigrantów za sprawą swojej prężnej gospodarki.

Choć powierzchnia Australii jest blisko 24-krotnie większa od Polski, to jest to w istocie kontynent prawie niezamieszkały. Wpływ mają na to przede wszystkim trudne warunki geograficzne wnętrza kontynentu oraz jego duża odległość od innych lądów. Obecnie w Australii, której stolicą jest Canberra (430 tys. mieszkańców) mieszka nieco ponad 25 mln osób, na obszarze niewiele mniejszym od Europy (7,7 mln km2).

Liczba ludności Australii jest niewielka – kontynent jest najsłabiej zaludniony ze wszystkich. Jednak w ostatnich latach daje się zauważyć dynamiczny wzrost liczby ludności Australii. W momencie odkrycia kontynent liczył mniej niż milion mieszkańców – rdzennej ludności. W 1900 r. było to już ponad 3,7 mln. W tym okresie w Australii panowała tak zwana „gorączka złota”, zachęcająca do osiedlania się ludzi poszukujących przygody i bogactwa. Liczba ludności zaczęła jednak najszybciej wzrastać po II Wojnie Światowej, gdy kraj uzyskiwał wysoki wzrost gospodarczy. W 1945 w Australii mieszkało niecałe 7,5 mln osób, a w 1990 r. było to już ponad 17 milionów. Na koniec 2018 r. liczba ludności przekroczyła 25 milionów.

Australia należy do najlepiej rozwiniętych gospodarczo państw świata. PKB wynoszące ponad 1,5 biliona dolarów, lokuje ten kraj na 12 pozycji na świecie, choć mieszka w nim bardzo mało osób. Australia znajduje się na 3 miejscu w rankingu HDI (Human Development Index), nieznacznie ustępując tylko Norwegii i Szwajcarii. Kraj ma bardzo dobre wskaźniki w obszarach takich jak wolność prasy, poziom korupcji czy wolności ekonomicznej (3 miejsce). Australia zajmuje 1 miejsce na świecie pod względem wolności politycznej.

Ludność Australii ma w zdecydowanej większości charakter napływowy. Kraj tworzą migranci, przede wszystkim z Wielkiej Brytanii, której kraj jest byłą kolonią. Rząd Wielkiej Brytanii, znał bardzo trudne warunki geograficzne kontynentu, które nie sprzyjały dobrowolnemu zasiedlaniu Australii. Ponadto duża odległość od innych lądów, czyniła ten ląd praktycznie niedostępnym. Postanowiono to wykorzystać i w latach 1776–1868 Australia była Brytyjską kolonią karną. 80% ludności Australii ma pochodzenie lub korzenie Brytyjskie, ale liczne są także inne mniejszości, w tym Polonia której liczebność szacuje się na 200 tys. osób.

Dominującym sektorem gospodarki Australii są usługi, w których pracuje ponad 3/4 ludności kraju. Jednak także przemysł, oraz mające relatywnie niskie zatrudnienie – rolnictwo, odgrywają istotną rolę w gospodarce państwa.

Australijskie rolnictwo ma bardzo utrudnione warunki rozwoju, ze względu (w przeważającej większości) na suchy i gorący klimat oraz związane z nim słabej jakości gleby. Z tego powoduje aż 31% powierzchni kraju to nieużytki, zwłaszcza w środkowo-zachodniej części. Dużą część terenów o przeciętnych warunkach geograficznych, przeznacza się obszary łąk i pastwisk (prawie 47% powierzchni kraju). Sprzyja to rozwojowi hodowli zwierząt, w tym bydła, ale przede wszystkim owiec – których jest w Australii ponad 3-krotnie więcej niż ludzi (prawi 80 mln sztuk). Owce hoduje się przede wszystkim na wełnę.

Tereny przeznaczone pod uprawę rolną to zaledwie około 6% powierzchni państwa. Dominującą uprawą jest pszenica. Do innych istotnych roślin należą: trzcina cukrowa (czołowy światowy producent) oraz liczne owoce tropikalne. Dzięki sztucznemu nawadnianiu oraz modyfikacji genetycznej, na duża skalę uprawia się także bawełnę. Australia jest ponadto światowym liderem rolnictwa ekologicznego – aż 40% powierzchni światowej gospodarstw ekologicznych znajduje się w Australii. W ostatnich latach masowo rośnie produkcja wina, a kraj znalazł się na 5 pozycji na świecie pod względem wielkości eksportu tego trunku.

Untitled Slide

Przemysł Australii oparty jest w dużej mierze na znacznym zasobach surowców mineralnych. Z tego powodu silnie rozwinął się przemysł wydobywczy kraju.

Australia posiada wielkie bogactwa naturalne. Jest między innymi największym na świecie producentem rud żelaza, a także czołowym producentem innych metali – niklu, boksytów, aluminium, cynku i miedzi. Jest drugim największym światowym producentem złota (ale ma największe światowe zasoby tego surowca) oraz liczącym się dostawcą srebra i diamentów. Kraj ma też znaczne zasoby surowców energetycznych – jest trzecim światowym producentem uranu i czwartym największym producentem węgla kamiennego.

Untitled Slide

Choć Australia jest bogata w owce i surowce naturalne, to usługi odpowiadają za wytworzenie aż 70% PKB kraju. Produkcja rolna i przemysłowa pozwalają na silny rozwój handlu zagranicznego. Ciepły klimat i nadmorskie położenie oraz obecność rzadkich gatunków roślin i zwierząt sprzyjają z kolei coraz dynamiczniej rozwijającej się turystyce. Do innych liczących się usług należą – ochrona zdrowia, budownictwo, badania naukowe i edukacja oraz sektor finansów i bankowości. Bezrobocie w Australii pozostaje na bardzo niskim, kilkuprocentowym poziomie.

Już w starożytności uważano, że na południowej półkuli Ziemi musi istnieć kontynent – jak wtedy sądzono – równoważący masę lądów na półkuli północnej. Kontynent ten nazwano Terra Australis Incognita (z łaciny – Nieznany Ląd Południowy). Pogląd taki rozpowszechnił zwłaszcza Klaudiusz Ptolemeusz, opierający się na wcześniejszych przemyśleniach Arystotelesa. Australię przedstawiano na mapach, już na kilkaset lat przed jej odkryciem, sądząc, że kontynent ten jest rozległym lądem wokół bieguna południowego (a więc w istocie mylono go z Antarktydą).

Nie jest do końca jasne, w jaki sposób pierwszym ludziom udało się zasiedlić kontynent. W czasie ostatniego zlodowacenia, poziom morza w okolicach Australii mógł być niższy nawet o 135 metrów. Kontynent był najpewniej połączony z wyspą Nowa Gwinea, jednak nadal oddalony o przynajmniej 200 kilometrów od stałego lądu Eurazji. Mimo tych przeszkód, szacuje się, że pierwsi ludzie dotarli do Australii (wtedy znanego jako prehistoryczny kontynent Sahul) już około 50 000 r. p.n.e. lub wcześniej (do nawet 65 000 r.p.n.e., a według niektórych źródeł jeszcze wcześniej). Rdzenną ludność Australii nazywa się Aborygenami.

Równie trudny do jednoznacznego wyjaśnienia jest proces zasiedlania wysp Oceanii, z których jako ostatnią zasiedlono prawdopodobnie Nową Zelandię. Musiało to odbyć z udziałem mniej lub bardziej prymitywnych łodzi.

Choć sam sposób pojawienia się człowieka w Australii zastanawia, jeszcze bardziej intrygujący jest fakt, że przez ponad 50 000 lat rdzennym mieszkańcom Australii nie udało się stworzyć żadnej poważnej cywilizacji. Pierwsi ludzie prowadzili koczowniczy tryb życia, a ich kulturę czy wierzenia można by uznać za prymitywne. W momencie rozpoczęcia europejskiej kolonizacji Australii, rdzenna ludność kontynentu była całkowicie bezbronna i bezradna.

Ciekawostki

Owady w Australii

• W Australii żyje około 1500 rodzajów pająków, 4000 rodzajów mrówek i 350 rodzajów termitów

Owce w Australii

• Jest trzy razy więcej owiec niż ludzi żyjących w Australii.

Najwyższy szczyt w Australii

• Najwyższą górą Australii jest góra Kościuszko o wysokości 2228 metrów.

Początki policji w Australii

• Pierwsza policja w Australii składała się z najlepiej zachowujących się skazańców.

Untitled Slide

• W Australii występują 4 różne gatunki kangurów, z których największy jest kangur czerwony.

Australia na eurowizji

• Australia od kilku lat bierze udział w konkursie piosenki dla artystów z Europy. Dlaczego? Sam konkurs jest niezwykle popularny w Australii, a organizatorzy edycji w 2014 r. zaprosili reprezentanta Australii, jako wyraz uznania dla wieloletniego wsparcia.

Untitled Slide

• Pierwszy udział artysty odbył się na zasadach gościnnego występu, ale od 2015 r. Australia jest pełnoprawnym uczestnikiem. Co ciekawe, w razie wygranej reprezentanta tego kraju, finał nie odbędzie się – co sugerowałby regulamin – w stolicy Australii. Kraj ten będzie wówczas współorganizował finał w jednym z miast Europy.

Prezentacje przygotował Hubert Joniec z 8a